Is valbeveiliging in een hoogwerker verplicht?

Wanneer je op hoogte werkt, is veiligheid enorm belangrijk. Een van de vragen die vaak wordt gesteld is: Is valbeveiliging in een hoogwerker verplicht? In deze blog gaan we dieper in op de regels en voorschriften rondom valbeveiliging bij het werken met hoogwerkers. We behandelen onder andere de verplichtingen, het nut van valbeveiliging, en geven inzicht in de meest gestelde vragen rondom dit onderwerp. Zo weet je precies waar je aan toe bent als je met een hoogwerker werkt.

Het korte antwoord op deze vraag is: nee, valbeveiliging is niet wettelijk verplicht in alle gevallen. De Arbowet stelt wel dat werkgevers ervoor moeten zorgen dat de werkomstandigheden veilig zijn. Dit betekent dat zij een risico-inventarisatie en -evaluatie moeten uitvoeren om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om valgevaar te voorkomen.

Hoogwerkers worden vaak beschouwd als veilig werkmaterieel, omdat ze zelf een stabiele werkplek bieden. Toch betekent dit niet dat valbeveiliging overbodig is. Een onverwachte beweging van de hoogwerker, onoplettendheid of plotselinge weersomstandigheden kunnen ertoe leiden dat iemand uit de werkbak valt. Om deze risico’s te beperken, is het vaak verstandig om wel gebruik te maken van valbeveiliging. Vooral wanneer er sprake is van een open werkplatform of wanneer je op grote hoogte werkt.

• Hoogte van de leuning: De leuning van een hoogwerker biedt al een bepaalde mate van bescherming;
• Type werkzaamheden: Niet bij alle werkzaamheden op hoogte is het risico op vallen even groot;
• Individuele risicobeoordeling: De specifieke situatie en de vaardigheden van de operator spelen een rol.

Naast het gebruik van valbeveiliging, zijn er verschillende andere vereisten waaraan voldaan moet worden bij het werken met een hoogwerker. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste verplichtingen:

• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): Voordat er gewerkt wordt met een hoogwerker, moet de werkgever een risico-inventarisatie en -evaluatie uitvoeren. Hierbij worden de potentiële risico’s in kaart gebracht en worden passende maatregelen genomen om deze risico’s te verminderen. Dit kan betekenen dat er extra veiligheidsvoorzieningen, zoals valbeveiliging, nodig zijn;
• Goedgekeurde hoogwerker: Het is van belang dat de hoogwerker die je gebruikt goedgekeurd is volgens de geldende veiligheidsnormen. De hoogwerker moet regelmatig worden geïnspecteerd en onderhouden om ervoor te zorgen dat deze in goede staat verkeert;
• Gebruikersopleiding: Personen die een hoogwerker bedienen, moeten hiervoor een adequate opleiding hebben gevolgd. Dit omvat zowel theoretische kennis als praktijkervaring. Tijdens deze opleiding leren gebruikers hoe ze veilig met de hoogwerker moeten omgaan en welke veiligheidsmaatregelen, zoals valbeveiliging, nodig zijn;
• Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM): Naast valbeveiliging zijn er andere persoonlijke beschermingsmiddelen die verplicht kunnen zijn, zoals een helm, handschoenen, en veiligheidsschoenen. Deze middelen zijn bedoeld om de veiligheid van de gebruiker te waarborgen tijdens het werken op hoogte;
• Werkbakregels: In sommige situaties mag een werkbak aan de hoogwerker bevestigd worden waarin werknemers staan om werkzaamheden uit te voeren. Ook hier zijn strenge regels voor, zoals het correct bevestigen van de werkbak en het gebruik van valbeveiliging.

Een andere vraag die vaak gesteld wordt is: Heb je echt valbeveiliging nodig op een hoogwerker? Het antwoord is vrijwel altijd ja. De reden hiervoor is simpel: hoewel de kans op vallen door de constructie van de hoogwerker klein lijkt, zijn er situaties waarin valbeveiliging absoluut noodzakelijk is.

Een veelvoorkomende misvatting is dat de reling van een hoogwerker voldoende bescherming biedt. Deze relingen zijn echter bedoeld als fysieke barrière en niet als valbeveiliging. Als je bijvoorbeeld tegen de reling leunt en deze niet sterk genoeg is of als er een defect optreedt, kan dit ernstige gevolgen hebben. Bovendien kan een plotselinge beweging van de hoogwerker ervoor zorgen dat je je evenwicht verliest.

Een valharnas met een korte veiligheidslijn is een van de meest gebruikte vormen van valbeveiliging bij hoogwerkers. De leeflijn wordt aan een ankerpunt op de hoogwerker bevestigd, waardoor je niet uit de werkbak kunt vallen, zelfs niet bij onverwachte bewegingen. Het gebruik van een valharnas vermindert dus aanzienlijk de kans op ernstig letsel of overlijden bij een val.

Een valharnas is ontworpen om de gebruiker veilig te houden, zelfs in het geval van een val. Het harnas verdeelt de krachten die vrijkomen bij een val over de sterkste delen van het lichaam, zoals de dijen en borstkas, waardoor de kans op letsel minimaal is. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het harnas goed zit en dat alle bevestigingen stevig zijn vastgemaakt voordat je de hoogwerker in gaat.

Daarnaast is het belangrijk dat het ankerpunt waaraan het harnas wordt bevestigd stevig en goedgekeurd is voor gebruik in hoogwerkers. Dit ankerpunt moet zich op een dusdanige hoogte bevinden dat de valafstand minimaal is en de gebruiker snel wordt opgevangen.

Werken zonder valbeveiliging in een hoogwerker brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Een val vanaf hoogte kan leiden tot ernstig letsel of zelfs de dood. Enkele van de meest voorkomende oorzaken van ongevallen zonder valbeveiliging zijn:

• Onoplettendheid of vermoeidheid van de werknemer;
• Plotselinge bewegingen van de hoogwerker;
• Slecht weer, zoals harde wind of regen, dat de stabiliteit van de werknemer beïnvloedt;
• Verkeerd gebruik van de hoogwerker of overbelasting van de werkbak.

Deze risico’s zijn niet te onderschatten. Zelfs bij een val van enkele meters kan de impact fataal zijn. Daarom is het verplicht stellen van valbeveiliging een essentiële maatregel om de veiligheid te waarborgen.

Valbeveiliging in een hoogwerker is essentieel om veilig op hoogte te werken. Hoewel de werkbak van de hoogwerker een zekere mate van bescherming biedt, is het gebruik van een valharnas noodzakelijk om het risico op vallen te minimaliseren. Het naleven van de verplichtingen rondom valbeveiliging en andere veiligheidsmaatregelen zorgt ervoor dat zowel werkgevers als werknemers voldoen aan de Arbowet en dat de kans op ongevallen sterk vermindert.

Kortom, als je met een hoogwerker werkt, zorg er dan altijd voor dat je de juiste valbeveiliging gebruikt en dat alle betrokkenen goed op de hoogte zijn van de veiligheidsvoorschriften. Veilig werken begint bij bewustzijn en de juiste voorbereiding.