De wetgeving rondom valbeveiliging: Wat moet je weten als werkgever?

Werken op hoogte brengt grote risico’s met zich mee. Daarom is het als werkgever jouw verantwoordelijkheid om de juiste valbeveiliging te bieden en te voldoen aan de geldende wetgeving. Een val van hoogte kan ernstige verwondingen of zelfs dodelijke gevolgen hebben. Het naleven van de wet- en regelgeving is niet alleen een morele verplichting, maar ook een wettelijke eis. In deze blog bespreken we de belangrijkste wet- en regelgeving, normen en verplichtingen die van toepassing zijn op valbeveiliging. Denk hierbij aan de Arbowet, die voorschrijft welke maatregelen werkgevers moeten nemen om valgevaar te minimaliseren, en de verschillende normeringen voor valbeveiligingssystemen. Door de juiste maatregelen te treffen, zoals het beschikbaar stellen van valharnassen, ankerpunten en valstopapparaten, zorg je ervoor dat je werknemers veilig kunnen werken en voorkom je boetes of juridische problemen.

Valongelukken behoren tot de meest voorkomende bedrijfsongevallen en kunnen ernstige gevolgen hebben. Men kan er blijvend letsel van over houden of het kan zelfs fataal aflopen. De Arbowet verplicht werkgevers om maatregelen te nemen wanneer men werkt op hoogte. Dit betekent dat je niet alleen de juiste beschermingsmiddelen moet verstrekken, maar ook de werkomgeving veilig moet inrichten en werknemers moet instrueren over veilig werken op hoogte.

Een goed valbeveiligingsbeleid voorkomt niet alleen ongevallen, maar draagt ook bij aan een hogere productiviteit en werkplezier. Werknemers die zich veilig voelen, kunnen zich beter concentreren en efficiënter werken. Bovendien leidt een proactief veiligheidsbeleid tot minder ziekteverzuim en minder aansprakelijkheidsrisico’s voor de werkgever.

De wetgeving rondom valbeveiliging is vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en het Arbeidsomstandighedenbesluit. Hierin staan de verplichtingen voor werkgevers, waaronder:

• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): Werkgevers moeten een RI&E uitvoeren om de gevaren van werken op hoogte te identificeren en passende maatregelen te treffen;
• Voorkomen van valgevaar: Volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit moet valgevaar zoveel mogelijk worden voorkomen door bijvoorbeeld collectieve beschermingsmaatregelen zoals hekwerken of steigers;
• Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM's): Als collectieve maatregelen niet volstaan, moeten werknemers gebruik maken van valbeveiliging zoals harnassen, vanglijnen en ankerpunten;
• Voorlichting en training: Werkgevers zijn verplicht om hun werknemers goed te instrueren over het juiste gebruik van valbeveiliging en de risico’s van werken op hoogte. Dit kan door middel van cursussen voor werken op hoogte;
• Regelmatige inspectie en onderhoud: Valbeveiligingsmiddelen moeten periodiek gecontroleerd en onderhouden worden om de veiligheid te garanderen.

Naast de wetgeving zijn er diverse Europese normen (EN-normen) die bepalen aan welke eisen valbeveiligingsmiddelen moeten voldoen:

• EN 361: Norm voor veiligheidsharnassen;
• EN 354: Norm voor vanglijnen;
• EN 355: Norm voor valdempers;
• EN 795: Norm voor ankerpunten;
• EN 358: Norm voor positioneringsriemen.

Als werkgever ben je verantwoordelijk voor het verstrekken van PBM’s die aan deze normen voldoen en ervoor te zorgen dat ze correct gebruikt worden. Dit betekent ook dat werknemers periodiek getraind moeten worden in het gebruik ervan en dat de middelen regelmatig geïnspecteerd worden op slijtage of beschadigingen.

Afhankelijk van de sector waarin je werkt, kunnen er aanvullende regels gelden. Enkele sectoren waarin valbeveiliging van belang is:

• Bouw en constructie: Valbeveiliging is verplicht bij werkzaamheden op 2,5 meter hoogte of hoger;
• Industrie en productie: Fabrieken en magazijnen met verhoogde werkplekken vereisen maatregelen zoals relingen en valbeveiligingssystemen;
• Offshore en windenergie: Strikte regelgeving vanwege de extreme omstandigheden waarin wordt gewerkt;
• Evenementenbranche en rigging: Riggers en lichttechnici werken vaak op hoogte en hebben specifieke valbeschermingsmiddelen nodig.

Bij sommige sectoren gelden bovendien extra certificeringseisen. Zo moeten werknemers in de offshore-industrie bijvoorbeeld specifieke trainingen volgen voordat ze op een platform mogen werken. Dit benadrukt nogmaals het belang van een goed veiligheidsbeleid binnen een organisatie.

Het niet naleven van de regels rondom valbeveiliging kan leiden tot hoge boetes en aansprakelijkheidskwesties. De Inspectie SZW (voormalige Arbeidsinspectie) voert controles uit en kan sancties opleggen bij overtredingen. Daarnaast kan een bedrijf aansprakelijk worden gesteld als een werknemer letsel oploopt door gebrekkige valbeveiliging.

Een valongeluk kan niet alleen financiële gevolgen hebben, maar ook reputatieschade veroorzaken. Bedrijven die hun werknemers niet voldoende beschermen, lopen het risico negatieve publiciteit te krijgen en vertrouwen van klanten en medewerkers te verliezen.

Om te zorgen dat je voldoet aan de wetgeving, kun je onderstaande checklist hanteren:

• Heb je een actuele RI&E waarin valrisico’s zijn opgenomen?
• Zijn collectieve beschermingsmaatregelen geïmplementeerd?
• Worden de juiste PBM’s verstrekt en voldoen ze aan de geldende normen?
• Zijn werknemers goed geïnstrueerd en getraind in het gebruik van valbeveiliging?
• Worden valbeveiligingsmiddelen regelmatig gecontroleerd en onderhouden?
• Heb je een noodplan klaarliggen in geval van een valincident?

Als werkgever heb je een grote verantwoordelijkheid als het gaat om valbeveiliging. Door de juiste maatregelen te nemen en de wetgeving te volgen, bescherm je niet alleen je werknemers, maar voorkom je ook boetes en juridische problemen. Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de laatste regels en normen en blijf investeren in veilige werkomstandigheden. Veilig werken op hoogte begint bij goede valbeveiliging!

Door te investeren in een goed valbeveiligingsbeleid, creëer je een veilige werkomgeving en draag je bij aan een sterkere veiligheidscultuur binnen jouw bedrijf. Neem vandaag nog actie en zorg ervoor dat jouw medewerkers altijd veilig kunnen werken!