Als professional die regelmatig op hoogte werkt, is valbeveiliging een zeer belangrijk aspect van je dagelijkse werkzaamheden. Het gebruik van de juiste valbeveiligingssystemen kan levensreddend zijn en ongelukken voorkomen. In deze gids bespreken we de verschillende soorten valbeveiliging, waar je op moet letten bij de aanschaf, hoe je valbeveiliging correct gebruikt en hoe je deze systemen onderhoudt. We behandelen ook belangrijke elementen zoals veiligheidsharnassen en ankerpunten voor valbeveiliging.

 

1. Soorten Valbeveiliging

Valbeveiliging kan in verschillende categorieën worden ingedeeld, afhankelijk van de specifieke behoeften van de gebruiker en de aard van de werkzaamheden. Hier zijn de belangrijkste soorten valbeveiliging:

 

Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM)

Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn essentieel voor de veiligheid van medewerkers die op hoogte werken. De meest voorkomende PBM’s voor valbeveiliging zijn:

 

Veiligheidssharnassen: 

Valbeveiligingsharnassen zijn ontworpen om de gebruiker vast te zetten en hem of haar te beschermen bij een val. Veiligheidsharnassen zijn verkrijgbaar in verschillende modellen, afhankelijk van de werkzaamheden en de vereiste bewegingsvrijheid. Het is belangrijk dat een veiligheidsharnas goed aansluit en comfortabel is, zodat de gebruiker het langere tijd kan dragen zonder dat het in de weg zit. Bij het kiezen van een harnas moet je ook letten op het gewicht en de ademendheid van het materiaal, vooral bij warmere omstandigheden. Een goed harnas biedt niet alleen veiligheid, maar ook mobiliteit. Dat is belangrijk voor de productiviteit tijdens het werk.

 

Valstopapparaten: 

Dit zijn mechanische of automatische systemen die ervoor zorgen dat een vallende persoon wordt opgevangen en snel wordt gestabiliseerd. Ze zijn vaak aangesloten op het veiligheidsharnas of leeflijn en kunnen zowel handmatig als automatisch functioneren. Er zijn verschillende soorten valstopapparaten, zoals zelfretrachters en lijnstopapparaten. Zelfretrachters hebben het voordeel dat ze de vallende persoon onmiddellijk kunnen stoppen en de valafstand minimaliseren, wat de kans op verwondingen verkleint. Het is essentieel om het juiste type valstopapparaat te kiezen op basis van de specifieke werkomstandigheden en het type harnas dat gebruikt wordt.

 

Leeflijnen: 

Deze systemen bestaan uit een kabel die over een bepaalde afstand is gespannen, waarlangs een werknemer kan bewegen. In geval van een val wordt de werknemer veilig opgevangen. Leeflijnen kunnen zowel horizontaal als verticaal worden geplaatst en zijn essentieel voor het creëren van een veilige werkruimte. Het is belangrijk om de juiste bevestigingspunten te kiezen en ervoor te zorgen dat de leeflijn correct is geïnstalleerd. Daarnaast moet de leeflijn regelmatig worden geïnspecteerd op slijtage en andere defecten om de effectiviteit te waarborgen.

 

Klimhelmen: 

Klimhelmen zijn specifiek ontworpen voor gebruik tijdens activiteiten op hoogte en zijn niet hetzelfde als traditionele bouwhelmen. Ze bieden bescherming tegen impact en zijn vaak uitgerust met een kinband voor een goede pasvorm. Klimhelmen hebben meestal een betere ventilatie dan standaard bouwhelmen, wat ze comfortabeler maakt voor langdurig gebruik. Het is belangrijk dat werknemers de juiste helm kiezen die geschikt is voor de specifieke werkzaamheden die ze uitvoeren. Bij het selecteren van een klimhelm moet je letten op de certificeringen en normen, zoals de: 

  • EN 397: industriële veiligheidshelm; 
  • EN 14052: industriële helmen met een hoog beschermingsniveau 

Die garandeert dat de helm voldoet aan de veiligheidsvereisten voor klim- en valbeveiliging.

 

Ankerpunten

Ankerpunten zijn cruciale elementen in elk valbeveiligingssysteem. Ze zijn ontworpen om de harnassen en andere valbeveiligingsmiddelen aan te bevestigen. Belangrijke kenmerken van ankerpunten zijn:

 

Ankerpunten zijn cruciale elementen in elk valbeveiligingssysteem. Ze zijn ontworpen om de harnassen en andere valbeveiligingsmiddelen aan te bevestigen. Belangrijke kenmerken van ankerpunten zijn:

  • Sterkte en stabiliteit: Ankerpunten moeten voldoende sterk zijn om de valkracht op te vangen. Controleer altijd de specificaties en certificeringen voordat je een ankerpunt installeert;
  • Installatie: Zorg ervoor dat de ankerpunten op de juiste manier zijn geïnstalleerd, zodat ze aan de veiligheidsnormen voldoen. Je hebt ook mobiele ankerpunten die niet geintalleerd hoeven te worden zoals de ABS Safety Bull. Die zijn meestal geschikt voor platte daken. Let er alleen wel op hoeveel gewicht eraan mag hangen. 

 

2. Waar moet je op letten bij het aanschaffen van valbeveiliging?

Bij het aanschaffen van valbeveiliging zijn er verschillende factoren waar je rekening mee moet houden om de veiligheid van de werknemers te waarborgen:

  • Normen en certificeringen: Zorg ervoor dat de valbeveiligingsmiddelen voldoen aan de geldende veiligheidsnormen. In Europa zijn er specifieke normen, zoals de EN 361 voor veiligheidsharnassen en de EN 795 voor ankerpunten. Deze normen garanderen dat de producten getest zijn op veiligheid en betrouwbaarheid;
  • Gebruiksgemak: Valbeveiliging moet niet alleen effectief zijn, maar ook gemakkelijk in gebruik. Kies voor systemen die eenvoudig aan te passen zijn aan verschillende gebruikers en werkomstandigheden. Veiligheidsharnassen met quick-release gespen zijn bijvoorbeeld handig voor snelle toepassing en verwijdering;
  • Comfort: Een goed veiligheidsharnas moet comfortabel zijn. Dit is vooral belangrijk als de werknemer het harnas langere tijd moet dragen. Kies voor modellen met voldoende padding en verstelbare banden;
  • Budget: Valbeveiliging is een investering, maar het is goed om niet alleen naar de prijs te kijken. Goedkope alternatieven kunnen uiteindelijk meer kosten in termen van veiligheid en onderhoud. Investeer in kwaliteitsproducten die de veiligheid van je team waarborgen. Je leven hangt er namelijk letterlijk van af. 

 

3. Gebruik van valbeveiliging

Het correct gebruik van valbeveiliging is van groot belang om de veiligheid van werknemers te waarborgen. Hier zijn enkele richtlijnen:

Trainingen

Zorg ervoor dat alle medewerkers die met valbeveiliging werken goed zijn opgeleid. Ze moeten weten hoe ze de systemen correct moeten gebruiken, zoals het veilig vastmaken van harnassen aan ankerpunten en het afstellen van valstopapparaten. Tijdens de trainingen wordt meestal ook aandacht besteed aan de verschillende soorten valbeveiliging en hun specifieke toepassingen. Regelmatige bijscholing is belangrijk om medewerkers op de hoogte te houden van de nieuwste veiligheidsvoorschriften en technieken. Dit draagt bij aan een cultuur van veiligheid binnen de organisatie.

 

Valbeveiliging laten keuren

Laat je valbeveiligingsset regelmatig keuren door een keurmeester. Zij controleren op slijtage, beschadigingen of andere defecten. Een beschadigd harnas of ankerpunt kan de veiligheid in gevaar brengen. Het is wettelijk verplicht om je valbeveiliging te laten keuren door een erkende keuringsinstantie. Deze keuringen moeten minimaal jaarlijks plaatsvinden, maar in risicovolle omgevingen kan vaker keuren noodzakelijk zijn. Documenteer de inspecties en keuringen zorgvuldig, zodat je altijd kunt aantonen dat je aan de wettelijke vereisten voldoet. Dit kan ook nuttig zijn voor interne audits en verzekeringsdoeleinden.

 

Risicoanalyse

Voordat je aan een project begint, voer je een risicoanalyse uit. Identificeer de specifieke risico’s van de werkomgeving en pas de valbeveiligingssystemen aan op basis van deze risico’s. Dit houdt in dat je de werkplek beoordeelt op potentiële valrisico’s, zoals hoogte, ondergrond, en weersomstandigheden. Betrek medewerkers bij deze analyse, aangezien zij vaak waardevolle inzichten hebben over de praktische uitdagingen die ze tegenkomen. Zorg ervoor dat de bevindingen van de risicoanalyse worden gedocumenteerd en dat alle betrokkenen op de hoogte zijn van de getroffen maatregelen. Het regelmatig herzien van de risicoanalyse helpt om nieuwe risico's te identificeren en de veiligheidsprotocollen voortdurend te verbeteren.

 

Onderhoud van valbeveiliging

Regelmatig onderhoud is noodzakelijk voor de veiligheid en effectiviteit van valbeveiligingssystemen. Hier zijn enkele tips voor goed onderhoud:

  • Reiniging: Reinig de valbeveiligingsmiddelen regelmatig om vuil, stof en andere verontreinigingen te verwijderen. Gebruik milde zeep en water; vermijd agressieve chemicaliën die materialen kunnen beschadigen;
  • Opslag: Bewaar valbeveiligingsmiddelen op een droge, koele plaats. Zorg ervoor dat ze niet worden blootgesteld aan extreme temperaturen, vochtigheid of schadelijke chemicaliën;
  • Vervangingsschema: Stel een vervangingsschema op voor valbeveiligingsmiddelen. Veel fabrikanten raden aan om veiligheidsharnassen en andere PBM's na een bepaalde periode of na een ernstige val te vervangen, zelfs als er geen zichtbare schade is.

Extra Tips voor Valbeveiliging

  • Meerdere ankerpunten: Als je met meerdere werknemers op hoogte werkt, zorg dan voor voldoende ankerpunten. Dit voorkomt dat werknemers in de knel komen te zitten en vergroot de veiligheid;
  • Volg de wetgeving: Houd rekening met lokale wetgeving en richtlijnen met betrekking tot valbeveiliging. Dit kan per land verschillen, dus zorg ervoor dat je altijd op de hoogte bent van de nieuwste eisen;
  • Houd rekening met de omgeving: Let op de omgeving waarin je werkt. Wind, regen en andere weersomstandigheden kunnen van invloed zijn op je valbeveiligingssystemen. In een gladde omgeving kan extra bescherming nodig zijn, zoals antislipmateriaal voor leeflijnen;
  • Visuele inspectie voor elk gebruik: Voer altijd een visuele inspectie uit van de valbeveiligingssystemen voor elk gebruik. Controleer op scheuren, slijtage, loszittende onderdelen of andere tekenen van schade. Zelfs kleine beschadigingen kunnen de effectiviteit van de apparatuur verminderen.

 

Conclusie

Valbeveiliging is een belangrijk onderdeel van veilig werken op hoogte. Het kiezen van de juiste systemen en het goed gebruiken en onderhouden daarvan kan levensreddend zijn. In deze gids hebben we belangrijke informatie verstrekt over de soorten valbeveiliging, waar je op moet letten bij de aanschaf, het gebruik en het onderhoud van valbeveiliging. Door bewust om te gaan met valbeveiliging creëer je een veiligere werkomgeving en reduceer je het risico op ongevallen aanzienlijk.